Ngày thành lập Hội LHPN Việt Nam năm nay, bỗng nhớ lại chuyện xảy ra cũng vào ngày này cách đây vừa tròn một năm. Ngày 20 tháng 10 năm 2015, tôi đi cà phê với mấy chị em đồng nghiệp, vừa về đến cơ quan, thấy người đàn ông tầm độ 50 tuổi chở một cụ bà vào khuôn viên bảo tàng. Trên tay bà cụ ôm một cái bao, dáng vẻ rất cẩn thận. Bà hỏi gặp Giám đốc Bảo tàng tỉnh. Tôi hỏi bà gặp giám đốc để làm gì. Bà bảo để tặng bảo tàng “hũ gạo nuôi quân”, kỷ vật chiến tranh của gia đình.
Bà Phan Thị Bông và hũ gạo nuôi quân của mẹ trước khi bàn giao cho Bảo tàng Quảng Nam
Bà cho biết, mình là thương binh Phan Thị Bông, ở khối phố 5, phường Hòa Hương, TP.Tam Kỳ. Nhân ngày khánh thành Bảo tàng Quảng Nam, 24.3.2015, phường Hòa Hương tổ chức cho thương binh và người có công cách mạng đi tham quan Bảo tàng Quảng Nam. Khi đến bảo tàng, nhìn thấy một số hiện vật trưng bày giới thiệu ở đây giống với kỷ vật bà đang lưu giữ ở nhà nên trình bày nguyện vọng được tặng kỷ vật của gia đình cho bảo tàng. Lúc đó bà đã được cán bộ bảo tàng hướng dẫn cụ thể và hứa sẽ sắp xếp cử cán bộ đến nhà xác minh và làm thủ tục để nhận hiện vật.
Trong khi bảo tàng còn chưa sắp xếp cử cán bộ xuống nhà thì hôm nay bà nhờ cháu chở đến bảo tàng, mang theo kỷ vật của gia đình. Bà cho biết, gia đình trước đây ở thôn Tỉnh Thủy (xã Tam Thanh, Tam Kỳ), trong thời chống Pháp và chống Mỹ đều là cơ sở cách mạng. Cái hũ này của mẹ bà dùng để đựng rượu bán cho khách, sau đó dùng đựng gạo nuôi cán bộ trong suốt thời gian gia đình là cơ sở cách mạng. Đến năm 1951 mẹ mất, để cái hũ lại cho chị bà là Phan Thị Hương tiếp tục dùng đựng gạo nuôi cán bộ, đến khi bà Hương đi lấy chồng thì cái hũ được trao lại cho bà. Năm 1968 làng Tỉnh Thủy bị địch càn quét, nhà bà Bông bị đốt phá nhưng hũ gạo này được cất giấu cẩn thận ở trong hầm nên vẫn còn. Từ đó bà Bông cẩn thận cất giữ cái hũ - kỷ vật để nhớ về mẹ. Năm 1977 bà lên Tam Kỳ định cư, mang theo cái hũ làm kỷ niệm cho đến bây giờ.
Trước lúc chuyển giao kỷ vật cho bảo tàng, bà Bông ôm hôn cái hũ với tình cảm đầy tiếc nuối và kính trọng. Khi giao xong kỷ vật, bà nhìn cái hũ và nói: “Mẹ ở đó nghe! Con gửi mẹ cho bảo tàng đó!”. Những người chứng kiến sự việc hôm đó ai cũng bất ngờ, xúc động trước tình cảm trân trọng của bà Bông đối với mẹ trong chính ngày Phụ nữ Việt Nam.